Adegemse Hoeven - De Priesteragie Tardoes (2)


-
Adegemse Hoeven - De Priesteragie Tardoes (2)

Wie het drukke kruispunt van de Staatsbaan, Oude Staatsbaan, Kerkstraat en Hillestraat kruist, het Grenadiersplein achter zich laat, ziet recht voor zich een smal straatje: de Moerwege. Dit zeer oude straatje wordt reeds in 1420 vermeld: « inde prochie van Adeghem, noordoost vander kerken in een jeghenode die men heet Mourweghe ». Het toponiem wordt vrij vaak aangetroffen: moerweeghestraete, te moerweghe, den moerwech...

De betekenis is vrij duidelijk: Het was de weg die naar het moergebied liep, gebied waar eventueel aan turfontginning werd gedaan.

Een eindje verder in de Moerwege, vlak over de spooroverweg, staat, aan de linker zijde het huis waar wij het verder willen over hebben.

Iedere Adegemnaar kent er de naam van: Tardoes.

Een op het eerste gezicht onbegrijpelijke naam bestaande uit tar en does. Voor de betekenis van does zijn verschillende verklaringen mogelijk (1) :

1. does is een verkorting van doeshond, dat weer een verkorting is van kardoeshond (kardoes ... tardoes ???). Het woord kardoes betekent rolletje ; de hond zou dan naar zijn eigenaardige vorm zijn genoemd. Het woord kardoes wordt eveneens nog dagelijks gebruikt in Adegem: men bedoelt er een lege patroonhuls mee.

2. Gebruikt als plaatsnaam betekent does onderhout, struikgewas, maar ook nog laag begroeid moeras, veen, een plaats waar minderwaardig struikgewas, hout groeit.

3. Tenslotte kennen we does nog in de betekenis van tuingieter, afgeleid van het Franse woord « douche » ; deze verklaring mogen we in ons geval wel vergeten.

Om van kardoes tardoes te maken is zo voor de hand liggend dat het te
onwaarschijnlijk is om waar te zijn.

Daarom houden we het maar bij de tweede betekenis : Ter doest, in de volksmond gemakkelijkheidshalve omgevormd tot Tardoes : de moerassige plaats waar struikgewas groeit. Deze betekenis wordt door de plaatselijke bodemgesteldheid gesteund: het huis staat op een nogal moerassig terrein dat erg laag en drassig is. Ten bewijze daarvan is er het feit dat de bedding van de spoorweg er tamelijk opgehoogd is geworden.

We moeten hier aan toe voegen dat de naam Tardoes in geen enkel archiefstuk te vinden is: nog in de 20e, 19e of vorige eeuwen, zodat we hier met een merkwaardig geval te doen hebben van een naam die alleen onder de mensen voortleefde. Naar de ouderdom ervan alsook naar het ontstaan kunnen we dus eigenlijk enkel gissen.

Het stuk land dat rechtover Tardoes ligt, aan de rechterkant van de Moerwege dus, wordt in oude archiefstukken het Fort genoemd (2) :
« item een stuck lants ghenaempt het fort recht over de dreve van de motte van den heer pastoor ».

Of dit toponiem iets te maken heeft met de plaats waar in 1601 een fort werd opgericht om zich tegen de oprukkende Hollanders te beschermen laten we hier in het midden (3).


Tardoes