![[HOME PAGE]](img/logo.jpg){kind=logo}
De meisjesschool in Adegem Dorp |
|
Bijdrage van Jozef Dobbelaere Uit : 100 jaar Adegem, Maldegem, Middelburg - Een uitgave van
de Heemkundige Kring Het Ambacht Maldegem
1986. Tot 1874 gaan de meisjes samen met de jongens naar een gemengde school. Voor de geschiedenis daarvan zie "De jongensschool op het Dorp". In het kort kunnen we nog even herhalen dat de meisjes in het begin van de 19e eeuw een school bezochten die gelegen was ten westen van de kerk en ten zuiden van het huidig speelplein. Bij de oprichting van de nieuwe gemengde school op het Dorp in 1864 kregen ze een apart lokaal toegewezen. Dit lokaal werd in 1964 tot raadzaal omgevormd en geïncorporeerd in het Adegems gemeentehuis.
Vóór 1874 is er een grote toename van schoolgaande kinderen. Daarom beslist men een aparte gemeentelijke meisjesschool op te richten. De school met bijhorende onderwijzeressenwoning kost 23.300 frank en komt in 1874 tot stand. De school is eerst tegen de straatkant voorzien, maar werd uiteindelijk 50 meter naar het westen opgeschoven en kwam aldus terecht op de plaats waar de huidige meisjesschool zich nu bevindt. Om het onderwijs te geven doet men beroep op de "geestelijke gemeente van Maria en Jozef" met moederhuis in Geraardsbergen. Hoofdonderwijzeres wordt zuster Angélique (Leonie Carton) en hulponderwijzeres zuster Stanislas (Leonie Roggeman). Daar zuster Angélique nog geen diploma heeft van onderwijzeres wordt ze in 1876 vervangen als hoofdonderwijzeres door zuster Clothilde (Mathilde Sengier), wel voorzien van een diploma. Hetzelfde jaar start men ook met een zogenaamde "voorbereidende sectie", in feite een bewaarschool. Coleta Someliana wordt daar de eerste kleuteronderwijzeres, het jaar daarop echter reeds opgevolgd door Adelaïde Vander Eecken (Zr. Amandine).
De nieuwe schoolwet van 1879 bepaalt dat het godsdienstonderricht van het normaal programma wordt geschrapt. Dit wordt door de geestelijkheid niet aanvaard. Reeds op 12 augustus 1879 bieden de Zusters hun ontslag aan met ingang van 1 oktober aanstaande. Ze nemen eerst hun intrek in gewone burgerhuizen, maar vanaf 19 februari 1880 in nieuwe schoollokalen die nu eigendom waren van het Klooster, en die opgericht werden door de liefdadigheid van de parochianen en de onvermoeibare ijver van pastoor Christiaens en de Zusters. De nieuwe onderwijzeres in de gemeenteschool werd Mathilde Courtmans, oudste dochter van de bekende schrijfster Johanna Courtmans-Berchmans van Maldegem. De meeste kinderen gingen echter naar de vrije school; MathiIde Courtmans had slechts 2 à 5 leerlingen waaronder nog enkele van haar eigen kinderen.
In 1884 na de nederlaag van de Liberalen in de nationale verkiezingen, komt er een nieuwe regering van Katholieken en bijgevolg een nieuwe schoolwet. De gemeenteraad schaft nu de gemeentelijke meisjesschool af, laat Mathilde Courtmans op wachtgeld zetten en neemt de vrije meisjesschool aan. De Zusters blijven voorlopig in 't Hospice, waar ze in 1879 heengetrokken waren. Vanaf 1 november 1884 huurt men van de gemeente de gemeenteschool en de eigen school wordt alleen nog gebruikt als bewaarschool.
Op 1 oktober 1892 nemen de zustersonderwijzeressen hun intrek in het nieuwe klooster St.-Jozef. Dit huis naast de kerk was een schenking van CIemence De Meutemeester, een rijke juffrouw uit Brugge. Nemen er hun intrek: de zusters Angelique, Amandine, Alphonsine (Julie De Moyer) en Albertine (Stephanie De Vits), nu hoofd van de bewaarschool. De algemene overste Clothilde bleef in het Hospice. In feite was er wat ruzie ontstaan. Pastoor Verhaegen had lever gehad dat het geschonken huis verpacht werd aan de familie Felix Boels voor het houden van een winkel en heeft daarom het klooster nooit willen betreden.
Bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog zijn de zusters-onderwijzeressen in Adegem gebleven. Wel hebben ze de school moeten sluiten van 14 oktober tot 1 december 1914.
Op bevel van het Schooltoezicht moest de meisjesschool verbouwd worden. De werken hadden betrekking op 6 nieuwe lagere klassen, een keuken en wasplaats voor de vierde graad. In augustus 1931 werden ze plechtig ingewijd. Een gedenksteen in de muur herinnert daar nog aan. In dit jaar was het gedeelte lagere school eigendom geworden van het moederklooster te Geraardsbergen. Om de kosten van de nieuwe lokalen te dekken verkochten de Zusters de bewaarschool aan de straatzijde gelegen en gebouwd in 1880, aan de familie Tuypens voor de som van 75.300 F. En dit tot groot ongenoegen van het gemeentebestuur die deze gebouwen zelf wou kopen.
Op 20 mei 1940 wordt het klooster op het Dorp door bommen beschadigd. De Zusters waren gevlucht en de school was tijdelijk gesloten. Begin juni kon ze heropend worden. Bij tussenpozen worden de klassen ingenomen door Duitse soldaten. De lessen warden dan gegeven in particuliere huizen en zalen. Eind 1944 worden de klassen gebruikt door Engelse soldaten. In 1945 zijn er ook nog veel schooldagen verloren gegaan. In het nieuwe schooljaar kan men starten met 8 lagere klassen
In 1964 komen de nieuwe kleuterklassen en een turnzaal tot stand. De inwijding gebeurde door Mgr. L. De Kesel, hulpbisschop van Gent en oud-Adegemnaar. De oude "bewaarklassen" waren eind 1961 aangekocht door de gemeente en afgebroken. Daardoor was nu de volledige school eigendom geworden van het Klooster te Geraardsbergen.
In 1976 fusioneert de vrije meisjesschool van Kleit met deze van Adegem.
De gemeente schaft de gemeentelijke jongensschool te Kleit in 1981 af en het onderwijzend personeel wordt overgenomen door de Vrije Gemengde School Adegem. Aldus komt in Kleit gemengd onderwijs tot stand.
In 1985 verkoopt het moederklooster Maria en Jozef te Geraardsbergen de meisjesschool op Adegem-Dorp samen met deze van de Appelboom (Onderdijkstraat 2) aan de V.Z.W. Vereniging der Parochiale Werken van de St.-Adrianusparachie Adegem'. De inrichtende macht van deze school is een Schoolcomité met als voorzitter de pastoor van Adegem. De juiste benaming van de school luidt nu Gesubsidieerde Vrije Gemengde Basisschool, Adegem-Dorp 1 6A, Kleitkalseide 107 en Onderdijkstraat 2.
Meisjesschool anno 1907.
Dit is een van de oudste foto's van de meisjesschool. Deze kinderen werden iets voor de eeuwwisseling geboren. Op het ogenblik is er nog maar één meisje bekend :Augusta Loete op de tweede rij van bovenaan, de zesde van rechts. Let even op de mooie jurkjes, geen confectie maar mooi handwerk. Van hetzelfde jaar 1907 bestaan er nog andere foto's, maar ook daar kunnen bijna geen kinderen meer geïdentificeerd worden.
De onderwijzeressen in de jaren dertig.
V.l.n.r. Bovenaan :Zr. Cecile (Marie-CIarisse Everaert), Maria De Baets, onbekend, Alix Van den Berghe, Zr. Hyacinthe (Marie-Leopoldine Annaert). Zittend :Zr. Adrienne (Pauline Grijp), Zr. Clara (Anna Marie Bické), moeder-bestuurster Alphonsine (Julia De Moyer), Zr. Chantal (Anna De Regge) en Zr. Odile (Alfrida Van Peteghem). De beide laatsten waren kleuteronderwijzeressen. Op de achtergrond ziet men de gedenkplaat met jaartal 1931, jaar waarin 6 nieuwe klassen, een keuken en een wasplaats voor de 4e graad werden opgericht. Om plaats te maken voor deze nieuwe klassen werden de oude afgebroken, alsook de oude onderwijzeressenwoning. Dit huis werd vroeger o.a. nog bewoond door Dr. Raymond Potvliege, onderpastoor K.L. De Visscher en meester Edmond De Baets. Van 1902 tot 1903 hield N. De LilIe er een kantschool open.
Aan de waterval van Coo.
Wie dacht dat de nonnetjes hun klooster helemaal niet mochten verlaten, heeft het mis voor. Hier treffen we ze aan bij de bekende waterval midden de jaren dertig. Het zijn zowel zusters van het Rustoord als van de school. We bemerken van links naar rechts: Zr. Gerulfa, Zr. Maurice, onderpastoor Hubert Cornelis, Zr. Margriet, Moeder Basile (rustoord), Zr. Chantal, Moeder Alphonsine (school), Zr. Lutgarde (Judith De Lobel) en Zr. Hyacinthe.
Het 5e en 6e Ieerjaar in 1931.
We bemerken van links naar rechts:
Bovenste rij: 1. Majella Mercy 2. Lea Seynaeve 3. Julia Coene 4. Alice Van Poucke 5. Maria Coene 6. Juliana Lievens 7. Leona Van de Velde 8. Germaine Van Canneyt 9. Yvonne Buysse 10. Gabriëlle De Lobel. Middelste rij: 1. Paula Savat 2. Agnes Bral 3. Adrienne Posman 4. Odile Savat 5. Alfonsine Willems 6. Simonne D'havé 7. Madeleine Van Vooren 8. EIsa Blancke 9. Christine De Baets 10. Germaine Heyde 11. Rachel Leloup. Onderste rij: 1. Anna De Martelaere 2. Martha De Meyere 3. Adelarda Foré 4. Maria Stul 5. Clarisse De Vos 6. Rachel De Rijcke 7. Brigitte De Meyere 8. Maria Grootaert 9. Clarisse Verhaeghe 10. Gerarda De Vlieger 11. Simonne Van Landschoot. Hun lerares was Maria De Baets. Zij behaalde haar diploma op 29.6.1929 te Eeklo. Reeds op 25 september daaropvolgend gaf ze hier les en dit tot 1947, toen ze ziek werd. Na jaren gesukkeld te hebben met haar gezondheid, overleed ze op 17 februari 1955 te Leuven in de universitaire kliniek St-Rafaël.
Het 7e en 8e leerjaar in 1931.
De meisjes zijn geboren in 1918 of 1919. We bemerken van links naar rechts: Bovenaan:1. Adrienne De Lobel 2. Camilla De Waele 3. Aline De Caluwé 4. Adriënne De Rijcke 5. Cecile Savat 6. Laura Willemarck 7. Yvonne Borgonjon. Onderaan :1. Celina D'havé 2. Margriet Tierentyn 3. Yvonne Vercruysse 4. Yvonne De Meyere. 5. Esther Vyncke 6. Henny Dhond 7. Helena Regelbrugge 8. Hermana Pauwels 9. Ghislaine d'Aubioul.
Derde leerjaar in 1940.
De onderwijzeres is Yvonne De Schepper. We sommen op van links naar rechts en per bank van voor naar achter. Linkse bankenrij: 1. Georgette Praet en Noëllie Hertleer 2. Maria D'havé en Majella Trenson 3. Yvonne De Metsenaere en Rosa Schoors 4. Erna De Busschere en Anna Pollier 5. Iris Van de Casteele en Mariette Schelstraete 6.... en Jenny Van den Abeele 7. ... en ... 8. Erna Vyncke. Middelste bankenrij: 1. EIsa Sierens en Gerarda Willems 2. NelIy Matthys en Rosa Van Waeyenberghe 3. ... en CIarisse Pollier 4. Odette Van de WaIle en Yvonne Schelstraete. Rechtse bankenrij: 1. Majella CruI en Marie-Thérèse Goethals 2. Christiane Stockman en Godelieve De Lobel 3. Henriette Schelstraete en NelIy Craeye 4. Marie-Therese Pauwels en Anna Bert 5. Simonne De Metsenaere en Irene Fevery 6. Marie-Louise Praet en Maria Van Kerschaever 7. Anna De Zutter en Rosa Deliaert. In het midden zien we de vertrouwde kachel. Wie er het dichtst bij zat had het doorgaans te warm, wie veraf zat had het meestal te koud. Maar gezellig was het wel.
De onderwijzeressen rond 1947.
Zowel de leraressen van de meisjesschool op het Dorp als deze van de Appelboom zijn hier op de foto verenigd. V.I.n.r. Bovenaan Yvonne De Schepper, Alix Van den Berghe, Maria De Baets, Zr. Gudule (Elvira Van Kerckhove), Zr. Pascal (Leona Cambier), Anna Van den Bossche, Manie-Angèle De Sutter en Amanda Lievens. Zittend Zr. Antoinette (Agnes-Antonie Janssens), Zr. Odile (Alfrida Van Peteghem), moeder Adrienne (Pauline Gryp), Zr. Cecile (Manie-Clarisse Everaert) en Zr. Irène (Clementine Roobaert). De nonnetjes waren toen nog in de meerderheid. Tien jaar later was het reeds omgekeerd.
Het 3e en 4e leerjaar in 1951.
De onderwijzeres is Amanda Lievens. Enkele jaren daarvoor had zij haar zuster Juliana opgevolgd. V.l.n.r. en per bank van voor naar achter. Linkse bankenrij: 1. Liliane Rijckaert en Christine Sesselle 2. Christiane De Clercq en Georgette Craeye 3. Annie Blomme en ... 4.... en Maria Vermeire. Middelste bankenrij: 1. Adri Bral en Diane Standaert 2. Edith Dobbelaere en Christiane Van Landschoot 3. Majella Bauwens en Francine Loncke 4. Francine Van de Kerckvoorde 5. Godelieve De Cock en Denise Bonte 6. ... en Marie-Louise De Schepper 7. Diane Debbaut 8. ... en ... Rechtse bankenrij: 1. Rita Van Steenberghe en Marie-Paule Van de Gehuchte 2. Nora Notteboom en Denise Van der Jeugt 3. Christiane De Clerck en 4. Jenny De Baets en Bernadette De Lobel 5. ... en ... 6. Liliane Coppens en 7. Annie De Clercq en ... In tegenstelling tot de jongens bleven de meeste meisjes tot en met het 8e leerjaar. Sommigen verlieten toch vroeger de school, zoals Monique en Gerda Van Landschoot (naar Eeklo), Monique Schyvinck (naar Eeklo), Godelieve De Cock (naar Antwerpen) en Marie-Louise De Schepper (naar Geraardsbergen).
De leraressen in 1957.
V.I.n.r. Bovenaan: Monique Van Waetermeulen Christiane Pauwels, Marie-Madeleine Notteboom, Marie-Louise De Roo, Mariette Van den Hauwe, Lieva Schoors, Madeleine Blomme en MarieThérèse Goethals. Zittend Lisette BraI, Zr. Marie-Paule (Germaine Roggeman), Zr. Pascal (Leona Cambien), Zr. Cecile (Marie-CIarisse Everaert), Zr. Irène (Clementine Roobaert) en Yvonne De Schepper. De secularisatie heeft zich reeds ver doorgezet de onderwijzeressen zijn overwegend leken. De Zusters hielden het bestuur in handen tot 1980, het jaar waarop ze zich definitief terugtrokken uit Adegem. De eerste leke-directrice werd Lisette Bral.
De zesde klas in 1962.
V.l.n.r. en per bank van voor naar achter. Linkse bankenrij:1. Ria Van de Gehuchte en Noëllie Sesselle 2.Christine DeVos en Annie De Pauw 3. Annie Van Speybroeck en Anita Coppens 4. lmelda De Schepper en Myriam Van Landschoot. Bank middenvoor Marie-Louise Schoors en Greta De Schepper. Groep achter de kachel eerste rij Linda De Schepper, Rita Baute, Christa De Laere en Marie-Therese Pauwels. Tweede rij: Lea Gobeyn, Godelieve Andries, Rita De Rijcke en Magda Van Oost. Rechtse bankenrij: 1. Liliane Claeys en Marie-Paule Meire 2.Jeanine Savat en Regina De Busschere 3.Sonja Van de Velde en Marie-Thérèse De Schepper 4. Marie-Thérèse Sierens en Jeanine Willems 5. Gerda De Jaeger en Marleen De Freyne (bank iets naar links verschoven). Staande rechts van juffrouw Y. De Schepper: Rita Van Vooren en Christiane De Rijcke. De lerares is Yvonne De Schepper, die hier veertig jaar les gaf. Geboren te Adegem op 29 juni 1911, behaalde zij het diploma van onderwijzeres te St.Amandsberg in 1932. In St.-Amandsberg gaf ze in september enkele dagen les om op 29 september 1932 reeds op de gemeenteschool van de Kruipuit te belanden als waarnemende onderwijzeres en dit tot 28 februari 1934. Na Maldegem (Strobrugge) en Langemark kwam ze uiteindelijk op 7 januari 1935 in de meisjesschool van Adegem terecht. Tijdens het schooljaar 1936-37 onderwees ze in Boekhoute. Het volgend schooljaar kwam ze terug naar Adegem. De eerste jaren stond ze in het derde leerjaar, maar later volgde ze Maria De Baets op in het zesde leerjaar. Ze ging op 1 juni 1976 met pensioen en woont nu te Eeklo.
Een kleuterklas in 1955.
De onderwijzeres is Lieva Schoors. Van links naar rechts en per bank van voor naar achter. Linkse bankenrij: Alex Van Hyfte 2. Lutgarde De Vuldere en Linda Borgonjon 3. Christiane Andries en Maria Boels 4. Rosa Sesselle en Maria Magdalena De Cock 5. ... en Arlette Landuyt 6. ... en Guido De Schepper 7. Irene Sierens en Diane De Rocker Middelste bankenrij: 1. Manie-Thérèse Van de Velde en Ludwine Notteboom 2.Ingrid Grootaert en ... 3.Linda De Meyene en Adri Willems 4.... en Beatrijs Van Vooren 5.Rita De Vos en Rita D'hooge 6.... en Guido Geirnaert 7.... en .... Rechtse bankenrij: 1. Noël De Meyere en Daniël Locy 2.Dirk Swankaert en Jozef Bral 3. Jean De Baets en Johan De Lobel 4.... en Daniël Aesaert 5. Luc De Lobel en Hervé Vanderschaege 6. Marnix Schoors en Willy Van de Casteele 7. Gilbert Van Landschoot en Alex Van Kerschaever.
De eerste klas in 1962.
De onderwijzeres is juffrouw Lisette Bral. V.l.n.r. en per bank van voor naar achter. Linkse bankenrij: 1 . Catharine Schyvinck en Ria Veirman 2.Clairette De Vos en Bernice Onderdonck 3. Sonja D'haenens en Marleen Sierens 4. Marie Rose D'aubioul en Linda Baute 5. Monique Accoe. Middelste bankennij : 1.Maria en Esther Van Schoote 2. Annie Rijckaert en Greta Savat. Rechtse bankenrij: 1.Trees De Kesel en Greta Boels 2.Claudine De Laere en Godelieve De Coninck 3. Christa Grijp en Carolina Grootaert 4. ... en Marleen Hertleer 5. Jenny Craeye en Marleen Schoors.
Huldiging leerkrachten.
In juli 1963 wenden 4 leerkrachten van de jongensschool en 3 leerkrachten van de meisjesschool, beide op het Dorp, gehuldigd door de geestelijke overheid voor hun vele jaren trouwe dienst.
V.I.n.r. Yvonne De Schepper, Zr. Pascal (Leona Cambier), moeder-overste Zr. Cecile (Marie-Clarisse Everaert), hoofdonderwijzer Germain Boes, E.H. Pastoor Albert De Malsche, Elza Ginneberge, Pieter Van Cleemput en Camiel Transon.
| ||||||||||||||||||
